Blog

Spotkania ekspertów ds. pojazdów automatycznych/autonomicznych i połączonych (GRVA), to okazja do dyskusji o zagadnieniach związanych z potrzebą harmonizacji przepisów dotyczących pojazdów. Wśród tematów omawianych podczas 17. Spotkania GRVA, które odbyło się w dniach 25-29 września 2023 roku w Genewie*, były m.in. kwestie związane z propozycją wdrożenia nowego Regulaminu ONZ w sprawie jednolitych przepisów dotyczących homologacji pojazdów w zakresie zaawansowanych systemów wspomagania kierowcy. 

Propozycja nowego Regulaminu ONZ została opracowana i zatwierdzona przez Grupę Zadaniową ds. Zaawansowanych Systemów Wspomagania Kierowcy – TF on ADAS (ang. Task Force on Advanced Driver Assistance Systems). Przygotowany materiał został przekazany Grupie roboczej ds. pojazdów automatycznych/autonomicznych i połączonych (GRVA) w postaci dokumentu formalnego ECE/TRANS/WP.29/GRVA/2023/20 – Proposal for a new UN Regulation on uniform provisions concerning the approval of vehicles with regards to Driver Control Assistance Systems.

Systemy ADAS są projektowane i instalowane w pojazdach przede wszystkim w celu odciążenia kierowcy podczas jazdy. Stosowanie takich systemów skutkuje poprawą ogólnego bezpieczeństwa w ruchu drogowym, poprzez redukcję wypadków spowodowanych błędem ludzkim, m.in.:

• przekroczeniem prędkości,
• zbyt małą odległością od poprzedzającego pojazdu,
• rozproszeniem uwagi kierowcy podczas prowadzenia pojazdu,
• błędną oceną sytuacji.

Korzystanie z opcji stałego wsparcia systemów automatyzujących jazdę może motywować kierowcę do:

• zachowania odpowiedniej odległości od innych użytkowników drogi,
• jazdy zgodnie z ograniczeniem prędkości,
• reagowania zapobiegawczo na potencjalne zagrożenie,
• zwiększenia uwagi na sytuację na drodze.

Propozycja nowego Regulaminu ONZ określa ogólne wymagania odnoszące się do działania systemów ADAS zdefiniowanych na potrzeby tego Regulaminu jako DCAS (Driver Control Assistance System), co oznacza oprzyrządowanie i oprogramowanie przydatne kierowcy w kontrolowaniu ruchu wzdłużnego i poprzecznego pojazdu w sposób ciągły. Nowy Regulamin ONZ ma zapewnić minimalne wymagania bezpieczeństwa dla wszelkich systemów ADAS, zwłaszcza tych, których nie można obecnie homologować. 

Propozycja nowego Regulaminu ONZ ma na celu ustanowienie neutralnych technologicznie, jednolitych i ogólnych przepisów dotyczących homologacji pojazdów wyposażonych w DCAS. Proponowane zmiany mają umożliwiać zatwierdzenie różnych funkcji wspomagających kontrolę jazdy, wypełniając istniejącą lukę regulacyjną. Nowy Regulamin ONZ zapewni minimalne wymagania bezpieczeństwa dla każdego DCAS.

Co powinno być uwzględnione w nowym Regulaminie ONZ?

• Ogólne kwestie związane z ADAS, ze szczególnym uwzględnieniem systemów, które w sposób ciągły zapewnią wsparcie kierowcy w zakresie kontroli pojazdu w kierunku wzdłużnym i poprzecznym:
  – zapewnienie bezpieczeństwa poprzez określenie minimalnych wymagań dla wszystkich systemów ADAS, zwłaszcza tych, które obecnie nie mogą być homologowane;
  – rozważenie kombinacji systemów wspomagania jazdy w zakresie kontroli ruchu pojazdu w kierunku wzdłużnym i poprzecznym.
• Wprowadzenie kompleksowego podejścia do działania oraz oceny działania systemów wspomagania kontroli kierowcy:
  – wymagania eksploatacyjne mające zastosowanie do dowolnej kombinacji systemów wspomagania kontroli ruchu poprzecznego i wzdłużnego pojazdu (Regulamin ONZ nr 79 skoncentrowany jest na wymaganiach odnoszących się do układu kierowniczego a nie ADAS). Duży nacisk położono na zaangażowanie kierowcy w obsługę pojazdu oraz interfejsu człowiek-maszyna HMI (ang. Human-Machine Interface);
  – bardziej wszechstronne metody oceny zgodności (dotyczące więcej niż jednego przypadku użycia, ang. use case) w porównaniu z metodami zawartymi w Regulaminie ONZ nr 79;
  – wymagania dla ADAS zawarte w nowym Regulaminie dostosowano do wytycznych dostarczonych przez grupy zadaniowe FRAV/VMAD (ang. FRAV – Functional Requirements for Automated and Autonomous Vehicles, VMAD – Validation Method for Automated Driving).
• Zapisy nowego Regulaminu nie mogą stanowić przeszkody dla ewentualnych bardziej szczegółowych wymagań dotyczących niektórych ADAS zawartych w innych przepisach, takich jak te obecnie ujęte w Regulaminie ONZ nr 79.

Wymagania zawarte w Regulaminie ONZ nr 79 i projekcie nowego Regulaminu ONZ, mające zastosowanie do utrzymywania pasa ruchu i zmiany pasa inicjowanej przez kierowcę, nie będą identyczne, ponieważ projekt nowego Regulaminu ONZ został opracowany w celu uwzględnienia większej liczby dziedzin operacyjnych (większej liczby scenariuszy działania systemu) i zastosowania do różnych typów systemów. Ponadto, projekt nowego Regulaminu ONZ powinien zapewniać równy poziom bezpieczeństwa w porównaniu z postanowieniami zawartymi w Regulaminie ONZ nr 79, choć potencjalnie osiągnięty innymi środkami. Aby osiągnąć równy poziom bezpieczeństwa, postanowienia projektu nowego Regulaminu ONZ zostaną dopasowane do przepisów Regulaminu ONZ nr 79. Niektóre przepisy Regulaminu ONZ nr 79 mogą być zastosowane wprost. Obecnie trwają prace nad projektem Regulaminu ONZ, który spełni powyższe wymagania.

Zasadniczą kwestią pozostaje wyeliminowanie zarówno „podwójnego testowania” systemów (zgodnie z Regulaminem ONZ nr 79 oraz Regulaminem ONZ – DCAS), jak i niezgodności w przepisach technicznych, przy jednoczesnym utrzymaniu Regulaminu ONZ nr 79 w niezmienionej formie dla tych podmiotów, które mogłyby stosować jedynie Regulamin ONZ nr 79. Zgodnie z tym założeniem:

• Funkcje homologowane zgodnie z Regulaminem ONZ nr 79 nie powinny również wymagać homologacji według (ani spełniać wymagań technicznych) nowego Regulaminu ONZ – DCAS;
• Funkcje homologowane zgodnie z nowym Regulaminu ONZ DCAS nie powinny również wymagać homologacji według (ani spełniać wymagań technicznych) Regulaminu ONZ nr 79;
• Podmioty, które nie stosują nowego Regulaminu ONZ – DCAS, powinny w dalszym ciągu mieć możliwość wymagania pełnej zgodności z Regulaminem ONZ nr 79.

Obecnie zakończenie prac związanych z opracowaniem nowego Regulaminu ONZ jest przewidywane na styczeń 2024 r. Projekt nowego Regulaminu będzie podlegał dyskusji podczas 18. sesji GRVA (styczeń 2024 r.), a w przypadku pozytywnego rozpatrzenia i zatwierdzenia przez GRVA, przewidywane jest zatwierdzenie go przez WP.29 w IV kwartale 2024 r.

Źródło:
ECE/TRANS/WP.29/GRVA/2023/20 – Propozycja dotycząca nowego regulaminu ONZ w sprawie jednolitych przepisów dotyczących homologacji pojazdów w zakresie systemów wspomagania kierowcy (ang. Proposal for a new UN Regulation on uniform provisions concerning the approval of vehicles with regards to Driver Control Assistance Systems)
GRVA-17-12 – Dokument nieformalny – komentarz i główne założenia do propozycji nowego Regulaminu ONZ dotyczącego Systemów Wspomagania Kierowcy DCAS
United Nations Economic Commission for Europe (UNECE)

———————————–

*W 17 Spotkaniu GRVA wziął udział przedstawiciel Centrum Kompetencji Pojazdów Autonomicznych i Połączonych (CK:PAP) dr inż. Artur Gołowicz, Kierownik Pracowni Badań Dynamicznych Pojazdów Zakładu Homologacji i Badań Pojazdów w Instytucie Transportu Samochodowego, ekspert powołany przez Transportowy Dozór Techniczny. Grupa ekspertów powołana w ramach GRVA podlega pod WP.29 – Światowe Forum na rzecz Harmonizacji Przepisów Dotyczących Pojazdów (ang. World Forum for Harmonization of Vehicle Regulations).