Blog
Pojazdy autonomiczne: szansa czy zagrożenie?
|
W dniu 26 stycznia 2024 roku w ramach cyklu debat „Dyskusja na Ratuszowej” odbyło się spotkanie eksperckie poświęcone zagadnieniom związanym z pojazdami autonomicznymi. W debacie udział wzięli: Katarzyna Dobrzańska-Junco z Małopolskiej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (MRBRD) oraz prof. Marcin Ślęzak, dyrektor Instytutu Transportu Samochodowego (ITS), kierownik Centrum Kompetencji Pojazdów Autonomicznych i Połączonych (CK:PAP). Moderatorem dyskusji była red. Jolanta Michasiewicz z portalu Prawo Drogowe News. Prof. Marcin Ślęzak zwrócił uwagę na fakt, że Instytut Transportu Samochodowego aktywnie uczestniczy w dyskursie na temat pojazdów autonomicznych, m.in. organizując od 2017 roku cykl konferencji „AV-POLAND”, podczas których prezentowane są najnowsze rozwiązania w tym obszarze. Profesor omówił także zasadę działania oraz budowę pojazdów zautomatyzowanych, wskazując na rok 2030 jako umowną datę popularyzacji technologii AI i CAD (z ang. Artificial Intelligence – sztuczna inteligencja, Connected Automated Driving – Połączona, zautomatyzowana jazda). Zdaniem prof. Ślęzaka wady i zalety samochodów autonomicznych będą się zmieniały wraz z rozwojem technologii. Badania pokazują, że za ponad 90 proc. wypadków drogowych odpowiada człowiek. Eliminacja tego „słabego ogniwa” może znacząco poprawić bezpieczeństwo, ponieważ sztuczna inteligencja będzie pozbawiona ludzkich wad (fizycznych i psychologicznych). Mniej wypadków drogowych to także mniejsze koszty dla gospodarki, które w Polsce wynoszą obecnie ok. 40 mld złotych rocznie. W rozmowie z redakcją Prawo Drogowe News, prof. Ślęzak dostrzega również potencjalne wady pojazdów autonomicznych, takie jak: • nieprawidłowa interpretacja otoczenia przez sztuczną inteligencję, także w aspekcie moralnym, Profesor zwrócił także uwagę na docelową możliwość „odchudzenia” pojazdów autonomicznych ze względu na mniejsze ryzyko udziału w wypadkach w przyszłości i idącą za tym możliwość redukcji części kontrolowanych stref zgniotu, co przełoży się na lżejszą konstrukcję karoserii. Ważnym aspektem rozwoju pojazdów autonomicznych jest tworzenie sprzyjającego otoczenia prawnego. Prof. Ślęzak podkreślił, że eksperci Centrum Kompetencji Pojazdów Autonomicznych i Połączonych (CK:PAP) uczestniczą od lat w międzynarodowych spotkaniach poświęconych tej tematyce, jednak tworzenie prawa na poziomie europejskim przebiega dość wolno. Istotna jest także późniejsza implementacja tych regulacji do krajowego porządku prawnego, za co w Polsce odpowiedzialne jest Ministerstwo Infrastruktury jako właściwy organ związany z zapewnieniem bezpieczeństwa ruchu drogowego. Prof. Ślęzak zwrócił również uwagę na kwestie moralne związane z pojazdami autonomicznymi, które różnią się w zależności od regionu świata i wzorców kulturowych. Sztuczna inteligencja może być programowana pod kątem konkretnych rynków, co może prowadzić do różnych rozwiązań w Europie i np. Stanach Zjednoczonych. Kolejną poruszoną kwestią była odpowiedzialność za wypadki z udziałem pojazdów autonomicznych. W tym przypadku odpowiedzialność może być rozmyta i dotyczyć zarówno pojazdu, producenta, dostawcy usługi, programisty, a nawet pasażera. Prof. Ślęzak podkreślił, że pojazdy autonomiczne powinny być dostępne dla każdego, ale nie każdy musi je posiadać. W przyszłości możemy obserwować rozwój transportu zbiorowego opartego na „inteligentnych pojazdach”, uzupełnionego transportem indywidualnym w postaci wypożyczalni. W ocenie profesora, w dobie niedoborów kierowców zawodowych czy w obszarach, gdzie praca kierowcy zawodowego jest męcząca, lub niebezpieczna CAD stanowią panaceum na bieżące problemy branży transportowej. Katarzyna Dobrzańska-Junco zgodziła się, że pełne wprowadzenie na rynek pojazdów autonomicznych jest jeszcze odległe, co daje czas na dopracowanie technologii. Podkreśliła, że wyeliminowanie czynnika ludzkiego z transportu może znacząco poprawić bezpieczeństwo, jednak należy też brać pod uwagę nowe problemy, które mogą się pojawić. Przedstawicielka Małopolskiej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego zwróciła też uwagę na okres przejściowy, w którym ludzie będą coraz bardziej polegać na technologiach wspomagających jazdę, co może prowadzić do nadmiernego zaufania i zaniedbania umiejętności manualnego prowadzenia pojazdu. Ekspertka podkreśliła, że mobilność ewoluuje i musimy być na to gotowi. Wspomniała, że w ramach Komitetu Transportu ONZ trwają prace nad prawem dotyczącym pojazdów zautomatyzowanych, a Stany Zjednoczone już wprowadziły regulacje w tym zakresie. Katarzyna Dobrzańska-Junco zwróciła również uwagę na problem rozmytej odpowiedzialności w przypadku wypadków z udziałem pojazdów autonomicznych. Wskazała również na dylematy moralne związane z algorytmami podejmującymi decyzje w sytuacjach ekstremalnych. Podsumowując, eksperci zgodzili się, że pojazdy autonomiczne mają ogromny potencjał, ale przed nami jeszcze wiele wyzwań. Konieczne są dalsze badania i wymiana wiedzy, aby przygotować się na przyszłość mobilności, w której pojazdy autonomiczne będą odgrywać kluczową rolę. |
