Blog

W dniach 23-27 września 2024 roku w Genewie odbyło się XX spotkanie ekspertów ds. pojazdów zautomatyzowanych, autonomicznych i połączonych GRVA. W spotkaniu wziął udział przedstawiciel Centrum Kompetencji Pojazdów Autonomicznych i Połączonych (CK:PAP) dr inż. Artur Gołowicz. Grupa ekspertów powołana w ramach GRVA podlega pod WP.29 – Światowe Forum na rzecz Harmonizacji Przepisów Dotyczących Pojazdów (ang. World Forum for Harmonization of Vehicle Regulations).

Podczas wrześniowej sesji GRVA dyskutowano na temat sztucznej inteligencji (AI) w motoryzacji w kontekście przepisów dotyczących pojazdów. Obecnie, na poziomie krajowym, trwają prace nad systemem weryfikacji działania algorytmów sztucznej inteligencji. W tym celu konieczna jest identyfikacja  luk i niezbędnych uzupełnień związanych z szerokim zastosowaniem AI.

Realizowany w Niemczech projekt AI Mobility Audit ma na celu wdrożenie istniejących standardów (norm) bezpieczeństwa, wymagań dotyczących AI i procedury jej audytu. W szczególności opracowanie procedur dla sektora pojazdów w celu zagwarantowania niezawodności rozwiązań opartych o AI. Przy opracowaniu takich procedur należy wziąć pod uwagę wiele aspektów technicznych, m.in. wydajność, bezpieczeństwo IT, oraz nietechnicznych tj. etyka, akceptacja użytkownika.

Zadaniem AI Mobility Audit oraz innych podobnych projektów jest wprowadzenie przepisów dotyczących sztucznej inteligencji poprzez zapewnienie podstaw technicznych, organizacyjnych i prawnych oraz opracowanie metod i narzędzi mających zastosowanie w praktyce (np. wskaźników wiarygodności).

W ramach niemieckiego projektu przeprowadzono analizę luk w celu rozszerzenia istniejących norm związanych z bezpieczeństwem i ochroną danych w branży motoryzacyjnej pod kątem sztucznej inteligencji. Kolejne kroki to koordynacja przygotowywanego projektu wytycznych technicznych z Państwami, przemysłem i ośrodkami testowania.

Podobny projekt realizowany jest we Francji (projekt PRISSMA). Celem, tak jak w przypadku AI Mobility Audit, jest dostarczenie metody walidacji systemu mobilności wyposażonego w elementy sztucznej inteligencji oraz zapewnienie możliwości i demonstracji bezpieczeństwa systemu.

Normy stosowane obecnie w pojazdach konwencjonalnych w zakresie systemów elektronicznych to ISO 26262:2018 Road vehicles — Functional safety; ISO 21448:2022 Road vehicles — Safety of the intended functionality; UNECE R 155 Cyber security and cyber security management system; SAE J3061 Cybersecurity Guidebook for Cyber Physical Vehicle System. Nie podejmują one jednak bezpośrednio tematyki sztucznej inteligencji. W zakresie AI, opracowywana jest zatem nowa norma ISO/DPAS 8800 Road vehicles — Safety and artificial intelligence. Finalna wersja dokumentu jest aktualnie na etapie głosowania (under development/draft approval phase).

Należy zwrócić uwagę, że w testowaniu rozwiązań wykorzystujących AI stosuje się, podobnie jak w systemach ADS, podejście 3 filarowe tzn.  testowanie systemu w środowisku symulowanym, kontrolowanym i rzeczywistym. Takie podejście wymaga zarówno dostarczania narzędzi umożliwiających symulacyjne testy systemu (oprogramowania, bazy danych), a także miejsc do testowania pojazdów w środowisku kontrolowanym.

Polska, podobnie jak inne kraje członkowskie, dostrzega potencjał AI. Zwraca jednak szczególną uwagę na kwestię bezpieczeństwa algorytmów decyzyjnych opartych na sztucznej inteligencji. Aktualnie trwają prace nad polską bazą danych, odzwierciedlającą warunki ruchu na drogach RP (projekt DARTS-PL). Ma ona służyć do treningu algorytmów uczenia maszynowego wykorzystywanych w AI. Poprzez dostarczenie dużej ilości zweryfikowanych danych treningowych, Polska chce podnieść bezpieczeństwo systemów percepcji pojazdów zautomatyzowanych wykorzystujących AI, które w przyszłości pojawią się na naszych drogach. 

Źródło: unece.org

*dr inż. Artur Gołowicz – Kierownik Pracowni Badań Dynamicznych Pojazdów Zakładu Homologacji i Badań Pojazdów w Instytucie Transportu Samochodowego, ekspert powołany przez Transportowy Dozór Techniczny.